H έκθεση Sans Rival συγκεντρώνει το έργο δύο καλλιτεχνών, του Θεόδωρου Ψυχογιού (1968, Ελλάδα) και του Raoul Maria de Pesters (1937, Ελβετία).

Παίρνει το όνομα της από τον βιομηχανικό χώρο στον οποίο παρουσιάζεται, το πρωήν εργοστάσιο ούζου Sans Rival που βρίσκεται στα Καμίνια, στον Πειραιά. Το κτήριο αποτελεί ένα θραύσμα της βιομηχανικής ιστορίας της Ελλάδας, με την ιδιαίτερη αριτεκτονική του και τα σημάδια της προηγούμενης ταυτότητας του να είναι εμφανή μέσα στον χώρο. Το εργοστάσιο που πλέον ονομάζεται Kαμίνος 44, αξιοποιήθηκε από την Molonglo με σκοπό να στεγάσει διαφορετικές μορφές καλλιτεχνικής δημιουργίας και παραγωγής.

Η έκθεση Sans Rival αποτελεί μια τριμερή σχέση με τους δυο καλλιτέχνες και τον χώρο να βρίσκονται σε ανοικτή συνομιλία. Μέσα στην χωρική συνθήκη που δημιουργεί ο βιομηχανικός αυτός χώρος, η υλικότητα και οι αντιθέσεις συνδιαλέγονται σε συνθήκες τέλειας ισορροπίας.

Ο Θεόδωρος Ψυχογιός χρησιμοποιεί σαν κύριο υλικό του μεταβιομηχανικό μάρμαρο που έχει ήδη υποστεί επεξεργασία. Πρόκειται για μάρμαρα που είχαν κοπεί μέχρι τη μεγάλη επανάσταση της μαρμαροκατασκευής στην Ελλάδα τις δεκαετίες 1930-1960 και που λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων δεν είχαν πια χρήση. Χωρίς δυναμική και άρα χωρίς ενδιαφέρον, τα υλικό που κατέληξε να απωθείται από το σύστημα, μέσω της προσέγγισης του Ψυχογιού αποκτά νέα ταυτότητα και μετατρέπεται σε χρηστικό αντικείμενο. Η παρέμβαση του σε αυτό είναι μηδαμινή και η προσέγγιση του ολιστική: το χέρι, ο ήλιος, το φως και το νερό έχουν ασκήσει την ίδια επιρροή σε κάθε έργο και κάθε κομμάτι που περισσεύει βρίσκει ξεχωριστή χρήση σε κάτι διαφορετικό.

Το έργο του Raoul De Pesters, ενός ιστορικού καλλιτέχνη του κινήματος της οπτικής τέχνης (op art) παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αθήνα. Ο ίδιος γεννήθηκε το 1937 στην γνωστή κοινότητα διαννοουμένων και καλλιτεχνών του Monte Veritá στην Λίμνη της Ασκόνα, στην Ελβετία. Στο Παρίσι, συμμετείχε σε εκθέσεις της ιστορικής γκαλερί Denise René και έχει συνεργαστεί στενά με τους καλλιτέχνες Horacio Garcia Rossi και Hugo Demarco. Τα μουσικά γλυπτά που παρουσιάζoνται στην έκθεση Sans Rival αποτελούν περίπλοκες δομές δημιουργημένες από φυσικά υλικά, όπως το ξύλο και το μέταλλο και εξελίσσονται στον χώρο και τον χρόνο προσθέτοντας συντονισμένους ήχους μέσα από φαινομενικά τυχαία κίνηση.

Στην έκθεση Sans Rival το έργο του Θεόδωρου Ψυχογιού, παρέχει μέσω του υλικού του τη γείωση και την βαρύτητα σαν σταθερό έδαφος μέσα από το οποίο αναδύονται οι λεπτότερες ποιότητες των έργων του Raoul De Pesters. Οι δυο προσεγγίσεις συναντώνται σε ένα κέντρο, το μέρος που συγκεντρώνεται η μετασχηματιστική τους δύναμη και παράγεται η ενέργεια τους.

Η έκθεση Sans Rival υποδηλώνει έναν ποιητικό και στοχαστικό διάλογο μεταξύ της πρακτικής των δύο καλλιτεχνών μέσα από τα κατ' εξοχήν υλικά τους, την πέτρα και τον ήχο. Oι δύο τους συναντώνται στην προσπάθεια τους να διερευνήσουν τη φύση εξερευνώντας τις εκφρασμένες μορφές της, τη βαρύτητα και την τυχαιότητα, την κίνηση και την ισορροπία, το στιγμιαίο και το αιώνιο.

Μέσα σε αυτόν τον διάλογο μεταξύ ύλης, κενού, σιωπής και ήχου, ο επισκέπτης καλείται να δημιουργήσει, να ακούσει, να αγγίξει, να ξεκουραστεί, να κινηθεί, να αναστοχαστεί.

Σταματία Δημητρακοπούλου,

21/5/2023

Ο Raoul Maria de Pesters (1937, Ελβετία) είναι γλύπτης. Το έργο του εξερευνά τον κόσμο του ήχου και της κίνησης και έχει παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις: Salons des Grands et Jeunes d'Aujourd'hui, Παρίσι (1969-87), XIVe Triennale του Μιλάνο (1968), Atelier du Spectateur/Biennale, Παρίσι (1969), Kunsthalle Recklinghausen (1969), Parcours Sonore, Parc de la Villette, Παρίσι (επιμέλεια Ricardo Basualdo, 1992), Ferme du Buisson, Marne-la Vallée (1994), Κέντρο Τέχνης Κύκλος, Μύκονος (1998).

Ο Θεόδωρος Ψυχογιός (1968 Ελλάδα, Γαλλία) είναι γλύπτης και ζωγράφος που τα τελευταία χρόνια έχει επιστρέψει στο μάρμαρο, το πρωτογενές του υλικό. Έργα του έχουν παρουσιαστεί στο Salon de Mobile, Μιλάνο (2001), Blackblock, Palais de Tokyo, Παρίσι (2010), AMP, Αθήνα (2010), Atopos, Αθήνα (2011), Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα (2011), No Respect: Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο, Αθήνα (2014), Boite Noire: Pacific Design Center, Λος Άντζελες, (2017), Carwan Gallery (2022). O Θεόδωρος Ψυχογιός έχει διακριθεί με το Australian Price for Art in Architecture για την τοιχογραφία 19 ορόφων στο New Acton της Καμπέρα, Αυστραλία.

Η Σταματία Δημητρακοπούλου (1991, Αθήνα) είναι ανεξάρτητη επιμελήτρια και συγγραφέας. Από το 2017 έως το 2023 διετέλεσε Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Διεθνούς Έκθεσης Σύγχρονης Τέχνης, Art Athina. Στο παρελθόν έχει επιμεληθεί εκθέσεις και έχει συνεργαστεί με οργανισμούς όπως SOMA (SOMA SUMMER Fellow και επιμελήτρια της ετήσιας ομαδικής έκθεσης, 2016, Πόλη του Μεξικό), Ελληνική Συμμετοχή στην 56η Μπιενάλε της Βενετίας (Project Manager, 2015, Βενετία), Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Βιέννης (αρχειοθέτης, 2013-2015), Palais de Tokyo (βοηθός επιμελητή, 2012, Παρίσι) H Σταματία Δημητρακοπούλου έχει εκδόσει κριτικές τέχνης, δοκίμια και συνεντεύξεις σε καταλόγους, εκδόσεις και διαδικτυακές πλατφόρμες.

Το Καμίνος 44 είναι ένα πρώην εργοστάσιο ούζου που βρίσκεται στο λιμάνι του Πειραιά και πρόσφατα επαναχρησιμοποιήθηκε από τη Molonglo. Το όνομα του αφορά το καμίνι (κλίβανος ή φούρνος) που είναι και ο ενικός αριθμός της λέξης Καμίνια, του ονόματος της γειτονιάς. Με χαρακτηριστικά στοιχεία μπρουταλισμού, οι ανοιχτές εργοστασιακές πλάκες του κτιρίου, οι ημιώροφοι, τα κενά και οι αυλές χρησιμεύουν ως δυναμικοί χώροι για διάφορες μορφές καλλιτεχνικής παραγωγής και κατασκευής.

Η Molonglo ιδρύθηκε το 1964 και διαθέτει γραφεία και ενεργά projects στην Αθήνα, την Καμπέρα και τη Μελβούρνη. Συλλαμβάνει την ανάπτυξη ακινήτων ως την προθυμία της αρχιτεκτονικής να γίνει πραγματικότητα, ξεκινώντας από μια αφαίρεση σχεδίων και ιδεών σε κάτι απτό που μπορεί να κατοικηθεί και μέσα στο οποίο μπορεί να ζήσει κανείς. Μέρος των δραστηριοτήτων της αφορούν την έρευνα και τις εκδόσεις. Εκτός από το Καμίνος 44, τα τρέχοντα projects της Molonglo στην Αθήνα περιλαμβάνουν μια σειρά από διαμερίσματα που ανακαινίστηκαν με ιδιαίτερη φροντίδα. Βρίσκονται σε δύο γειτονιές -γεωγραφικά διαφορετικές, αλλά συνδεδεμένες μέσω της ενέργειας και τηςς γοητείας τους- και αποτελούν μια πράξη αντίστροφης κατάρρευσης. Χωρίς περιττές διακοσμήσεις, τιμούν τον χαρακτήρα των κτιρίων τους που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια πολλών γενεών.